Kegunaan Kayu Gaharu

Kayu gaharu digunakan secara meluas selama berabad-abad sebagai kemenyan dalam upacara agama Buddha, Hindu, dan Islam. Selain digunakan sebagai kemenyan, banyak lagi kegunaan kayu gaharu yang tidak diketahui ramai, terutamanya dalam bidang perubatan.

Reaksi saya ketika pertama kali diberitahu bahawa gaharu mempunyai banyak manfaat kesihatan dan boleh dimakan, “Betul ke? Tak pernah dengar pun.”

“Boleh dimakan? Biar betul.”

Berikut saya kongsikan maklumat yang saya perolehi tentang kegunaan kayu gaharu dalam bidang perubatan, khususnya perubatan tradisional Cina (PTC).

Secara ringkas, menurut PTC, qi adalah daya hidup yang mendorong setiap aktiviti dalam bentuk kehidupan organik. Apabila qi seseorang seimbang dan harmoni, mereka akan mendapat manfaat daripada kesihatan dan kesejahteraan. Apabila qi seseorang itu kekurangan, kesakitan, penderitaan, dan penyakit mungkin berlaku.

Kegunaan Kayu Gaharu dalam PTC

Dalam PTC, kayu gaharu telah digunakan untuk melegakan demam panas, batuk, reumatik, dan telah digunakan sebagai ubat karminatif untuk merawat gangguan gastrik. Ia juga telah digunakan sebagai ubat pengatur qi untuk melegakan kesakitan, menahan muntah, dan mengawal pernafasan untuk melegakan gejala asma.

Menggerakkan qi dan melegakan kesakitan

Apabila selsema patogen eksogen menyerang badan, ia melambatkan aliran qi, dan jika selsema terdapat dalam perut, ia akan menyebabkan genangan qi dan membawa kepada kesakitan. Gaharu, dengan sifat pemanasannya, sesuai digunakan untuk kesakitan yang berkaitan dengan genangan qi. Selain itu, “kelembapan badan” boleh menjejaskan fungsi limpa, aroma kayu gaharu boleh digunakan untuk membangkitkan limpa. Oleh itu, gaharu berkesan untuk merawat kelembapan selsema yang membebankan limpa.

Mengarahkan qi songsang ke bawah dan menghentikan muntah

Mual dan muntah sering diiringi oleh sakit perut, sebab utamanya adalah aliran lawan qi perut. Disebabkan gaharu lebih berat daripada air, ia menggalakkan pergerakan qi ke bawah dan menghentikan muntah. Keupayaan gaharu untuk mengurangkan loya dan muntah akan lebih berkesan apabila digabungkan dengan ubat-ubatan yang mengurangkan muntah.

Memanaskan buah pinggang untuk membantu penyerapan qi

Satu daripada fungsi buah pinggang dalam teori PTC ialah menyerap qi. Jika buah pinggang kekurangan yang (daya aktif & positif), fungsi normal seperti menyerap qi tidak dikekalkan. Salah satu hasil biasa disfungsi ini ialah buah pinggang gagal menerima qi dalam paru-paru. Jika buah pinggang gagal menerima qi dalam paru-paru ianya akan membawa kepada banyak gejala, seperti kesukaran untuk menyedut, sesak nafas, dan asma. Dengan sifat yang ada pada kayu gaharu, ia boleh merawat kegagalan buah pinggang untuk menyerap qi. Kayu gaharu juga boleh digunakan untuk merawat kelemahan dan kesejukan pada bahagian bawah belakang dan sakit sendi lutut yang disebabkan oleh kegagalan buah pinggang untuk memanaskan bahagian bawah punggung dan lutut.

Kesan pada sistem penghadaman

Secara tradisi kayu gaharu telah digunakan untuk melegakan kesakitan, terutamanya untuk sakit perut. Satu kajian menunjukkan bahawa ekstrak etanol daripada pokok gaharu boleh mengurangkan kerosakan usus, mencadangkan bahawa ekstrak ini boleh digunakan sebagai ubat terapi pembantu pelindung usus untuk kecederaan usus yang disebabkan oleh ubat kimia. Selain daripada melegakan kesakitan, gaharu juga mempunyai kesan laksatif ke atas tikus makmal dan tidak menyebabkan cirit birit. Kajian lain pula menunjukkan ekstrak metanol daripada spesis sinensis mengurangkan tahap glukosa darah.

Kesan anti-asma

Gaharu telah digunakan untuk merawat sesak nafas, yang merupakan gejala seperti asma. Aquimavitalin yang diekstrak daripada benih spesis malaccensis mempunyai aktiviti menghalang terhadap degranulasi yang disebabkan oleh antigen; oleh itu, aquimavitalin adalah ubat yang berpotensi untuk merawat penyakit yang berkaitan dengan tindak balas alahan. Walaupun penggunaan tradisional gaharu untuk merawat asma telah direkodkan dalam skrip kuno, tidak banyak kajian mengenai penggunaan gaharu sebagai agen anti-asma dan anti-alergi.

Kesan pada mengekang bakteria dan kulat

Walaupun gaharu tidak digemari untuk merawat penyakit berjangkit, banyak kajian telah melaporkan aktiviti anti-bakteria dan anti-kulat daripada ekstrak bahagian berlainan pokok gaharu.

Kesan anti-tumor

Minyak pati gaharu menghasilkan pengurangan bilangan sel dalam kedua-dua daya maju sel dan ujian lampiran, mencadangkan kesan kumulatif pada kematian sel, perencatan perlekatan sel dan/atau menyebabkan sel tertanggal. Kromon yang diasingkan daripada ekstrak metanol kayu gaharu daripada spesis filaria mempunyai aktiviti anti-tumor terhadap saluran sel tumor yang tahan pelbagai ubat, termasuk karsinoma paru-paru, karsinoma epidermoid nasofaring dan saluran sel kanser payudara.

Kesan anti-radang

Keradangan adalah proses pertahanan di mana sistem imun bertindak balas terhadap antigen. Walau bagaimanapun, tindak balas berlebihan sistem imun atau keradangan kronik boleh membawa kepada pelbagai penyakit. Pilloin, sebatian flavonoid daripada spesis sinensis, menyekat pengeluaran molekul pro-radang dengan ketara.

Kajian Lain

Selain daripada yang dinyatakan di atas, banyak kajian lain menunjukkan bahawa terapeutik berasaskan gaharu berkesan dalam memodulasi mekanisme keradangan dan mediator dalam sistem biologi untuk mengatasi pelbagai gangguan berkaitan keradangan. Keradangan kronik dianggap sebagai faktor utama yang menyumbang kepada perkembangan banyak penyakit termasuk pelbagai jenis jangkitan, aterosklerosis, penyakit autoimun, dan malignan. Ia juga mengakibatkan perkembangan banyak penyakit penuaan. Sifat anti-radang gaharu boleh dikaitkan dengan kehadiran pelbagai sebatian bioaktif seperti flavonoid, terpenoid, kromo, asid fenolik, steroid, dan alkana [2].

Kajian yang dijalankan dalam tahun 2016 oleh penyelidik dari Universiti Islam Antarabangsa, Malaysia dan Universiti Charles Stuart, Australia [3] mendapati bahawa ekstrak mentah dan beberapa sebatian terpencil gaharu mempamerkan ciri-ciri anti-alergi, anti-radang, anti-diabetes, anti-kanser, anti-oksidan, anti-iskemia, anti-mikrob, hepatoprotektif, julap (laksatif), sifat anti-nyamuk, dan kesan pada sistem saraf pusat.

Penutup

Bahan daripada pokok gaharu telah digunakan secara meluas sebagai ubat tradisional dalam komuniti Asia, terutamanya perubatan tradisional Cina. Ia digunakan untuk merawat pelbagai penyakit seperti arthritis, asma, sakit sendi, sakit perut, cirit-birit dan mempunyai kesan sedatif. Banyak kajian farmakologi tentang kegunaan kayu gaharu telah dilakukan dan kajian menunjukkan ekstrak daripada gaharu mempamerkan sifat anti-alahan, anti-inflamasi, anti-diabetes, anti-kanser, antioksidan, anti-iskemia, anti-mikrob, hepatoprotektif, julap, dan sifat anti-nyamuk, serta kesan pada sistem saraf pusat. Kajian juga menunjukkan bahan tumbuhan gaharu didapati selamat, berdasarkan dos yang diuji.